Roel Vandermeeren (24) heeft een jaar vol primeurs voor de boeg. Hij is de eerste leerling aan The Bruges Art Institute onder beeldenmeester Jan De Cock, de eerste gast die tentoonstelt tijdens PLATFORM, en hij stelt daarmee ook meteen zijn eerste solo-tentoonstelling voor. Maar wat heeft deze jonge kunstenaar in Brugge in petto voor ons?
Tijdens PLATFORM, dat deel uitmaakt van de Pre-Triënnale Brugge 2020, brengt deze freshly graduated kunstenaar ons van 10 tot 19 juli 2020 zijn tentoonstelling Sea-Dweller: STOP WATCH. De reeks kleurrijke schilderijen die Roel onder deze noemer verzamelt, verenigen zich door interpretaties van zijn nieuwe woonplaats. Vorige zomer verhuisde hij naar Brugge en aan de hand van collages neemt hij zijn nieuwe omgeving op in zijn werk. “Afgelopen maanden heb ik me volop kunnen focussen op mijn schilderijen en het is leuk om op het einde van zo’n periode ze ook te kunnen tonen”, vertelt Roel.
Klankborden en speelse lijnen
“Het fijne aan PLATFORM is dat we de ruimte krijgen om ons ding te doen. Een blanco kader mag ik naar eigen zin invullen. In mijn geselecteerde werken voor de tentoonstelling, merk je de invloed uit mijn nieuwe omgeving. Ik capteer mijn omgeving. Zo ben ik eens op kerkentocht geweest in de stad, want Brugge heeft veel te bieden op dat vlak. Vlak boven de preekstoel hangt er een klankbord. Het geluid volgen, de weerkaatsing,.. Het had mijn interesse te pakken en ik ben met de vorm gaan spelen. Het is blijven plakken, waardoor die contour zich op verschillende manieren vertaalt in de werken die ik heb verzameld voor mijn eerste solo-tentoonstelling”, vertelt Roel.
Voor de eerste keer de aftrap geven aan een zomerproject is best spannend, weet hij te vertellen. De voorbereiding bestaat uit een grondige selectie, het uitwerken van de compositie en een manier vinden om misschien iets origineels te doen buiten de muren van de ruimte. Roel speelt met het idee om rondom PLATFORM lijnen uit te tekenen in het gras. “Door mathematische lijnen te tekenen, creëer je zones”, legt Roel uit. “Een luttele krijtlijn verandert ons gedrag.. Denk maar aan de parcours die je sinds maart 2020 moet respecteren in de winkels of op straat. Ik vind het interessant om te observeren hoe mensen hiermee omgaan. Gaan ze het volgen? Vermijden? Over springen? Negeren? Die verschillen link ik aan mijn schilderijen in het paviljoen”, vervolgt Roel. “Ik ga vooral aan de slag met collages. In dat proces kies ik er elke keer voor iets te bedekken met iets anders. Je krijgt hierdoor een schemerzone aan de rand van het onderste deel, maar je toont ook terug iets nieuws. Die gelaagdheid link ik aan die in onze maatschappij... Alles is opgedeeld in zones waar iedereen een fragment van is en die lijnen symboliseren dat. Die aparte stukken die elkaar net wel of niet raken, hebben ook terug een invloed op elkaar. Een combinatie van de homo ludens (spelende mens) met de maatschappij waarin iedereen in zones is opgedeeld en de actie-reactie ketting die daaruit volgt. "Maar, iedereen is vrij om mijn werk op zijn of haar eigen manier te interpreteren.”, zegt Roel.
The Bruges Art Institute
Onder het toezicht van Jan Van Eyck vind je achter de imposante groene poort het gloednieuwe Bruges Art Institute. Kunstenaar Jan De Cock deelde eerder zijn kennis en ervaring in Brussel aan 312 leerlingen, maar in de Brugse editie wordt de schoolse interpretatie van ‘meester’ geschrapt en vervangen door ‘mentor’. Ze mikken op een 20-tal leerlingen. Hiervan is Roel de eerste. Elke leerling krijgt er de ruimte om zich in zijn eigen werk te verdiepen, maar kan ook meekijken in de wereld van Meester Jan De Cock. “Hij heeft een pak ervaring waar je veel van kan opsteken”, ervaart Roel. “Doordat hij heel erg actief is in de internationale kunstwereld, kom ik met interessante mensen in contact. Maar ook meedenken over projecten, leren hoe je een kunstwerk inpakt en aflevert, de invloed van een kader op je werk, hoe je klanten benadert,... Naast mijn atelier is er een ruimte waar we events gaan organiseren. Naast de ingebouwde bar, tafeltjes en stoelen, staat de ruimte tot aan het plafond gevuld met kunst. Die vervangen en verplaatsen we vaak, waardoor ik mezelf train in het bedenken van interessante composities.”
Zelfs buiten het instituut
"De ‘opleiding’ bij Jan De Cock is dus in geen geval te vergelijken met wat je op de schoolbanken leert. Hier werk je niet met diploma's of punten. Wanneer je voelt dat je genoeg hebt geleerd, kun je bijvoorbeeld een eigen atelier starten. Je mag zo lang blijven als je wil," vertelt Roel, "maar het is geen retreat om met je vingers te draaien. Het hele traject is uiterst intensief. Jan gaat er volop voor, voor hem bestaan er geen problemen, enkel oplossingen. Die vibe hangt hier in de lucht. Ik heb veel meer discipline dan in het begin."
Doordat je elke dag bezig bent met kunst, is er ook ruimte om bij te leren, te experimenteren, maar ook - heel belangrijk - om stappen terug te nemen en te reflecteren. Het grappige is dat wij eigenlijk niet zo heel veel over mijn werk praten. We spenderen veel tijd samen en terwijl geeft hij indirect tips, zelfs op café. Ik zeg het je: bij hem word je ondergedompeld”, vertelt Roel.
The Bruges Art Institute heeft nog plaats voor heel wat leerlingen. Het pand alleen al is indrukwekkend en weerspiegelt de filosofie van Jan De Cock zelf. De kelder met ronde gewelven waar een hele tijd terug men met bootjes aanmeerde om goederen te verkopen, de metershoge muren die zuurstof geven aan kunst in alle maten en vormen. Het ademt ook hoe Jan De Cock het graag ziet: de relatie tussen het oude, of de ambacht, en het nieuwe. Vandaag ontwikkel je nieuwe inzichten met de technieken van toen. De wil om te vernieuwen heeft Roel duidelijk ergens opgepikt.
De kunst van spontaniteit
“De manier waarop we aan het werk gaan, vind ik ook interessant. Het is duidelijk wat er wekelijks op de planning staat, maar die planning is niet strak. Dit laat ruimte voor spontaniteit en dat is net waar “kunst” zich ontwikkelt. Tijd hebben om iets op te pikken, te reageren op iets wat je ontdekt hebt. Creativiteit, impulsiviteit,.. het hangt allemaal aan elkaar vast. Daarom wil ik ook soms zeggen aan leeftijdsgenoten: leg gewoon even je gsm weg. Ga eens met andere mensen naar een ander café. Kijk naar dingen, maar probeer ze echt te zien. Of ga naar een tentoonstelling en herbekijk diezelfde collectie een jaar later om te merken hoe je andere elementen opmerkt, hoe nieuwe invloeden je hebben gevormd. Ik moet zelf die spontaniteit waar Jan in gelooft nog op punt krijgen, maar er zit iets in. Kunst zit hem ook in ontdekken. Die GPS loslaten die ons van a naar b brengt en alles letterlijk coördineert. Iemand aanspreken en nieuwsgierig zijn waarmee ze bezig zijn, ik vind zoiets charmant, en we moeten dat iets meer leren vastpakken”, vindt Roel zelf.
België, een stad
“Zoals ik al eerder zei, zijn mijn werken sterk beïnvloed door de context of de omgeving waarin ik me bevind. In augustus 2019 heb ik Vlaanderen doorkruist: van mijn thuis Bilzen tot hier in Brugge. Ik probeer België te zien als stad: alles is vlot bereikbaar en dat geeft de kans overal een beetje aanwezig te zijn. Als kunstenaar is je werk maken één iets, maar je moet ook omringd worden met de mensen uit “het wereldje” en zelf proberen een netwerk uit te bouwen. Ik vind het daarom niet onbelangrijk om op nieuwe plekken te komen. Deze zomer heb ik ook mijn eerste tentoonstelling in Zuid-Frankrijk. Van context veranderen, kan je enkel voeden, volgens mij, maar zorg er wel voor dat je bepaalde funderingen hebt, anders verdwaal je.
“In Brugge ga ik ook vaak op ontdekking. Soms vind ik een plek die zo mooi is, dat ik het jammer vind dat ik die nooit eerder heb ontdekt. Het schoonste spotje bevindt zich voor mij langs de Sint-Annarei. Op een bepaald punt heb je zicht op de Sint-Walburgakerk. Ik ben er eens gepasseerd toen de zon onderging waarbij een hevig kleurenspel tekeer ging op de wolken, en zie… het is blijven hangen. De kleuren zijn anders dan in Limburg en zo zit Brugge in mijn werken, het blijft sowieso hangen.”
De tentoonstelling met werk van Roel kun je gaan bezoeken tussen 10 en 19 juli. PLATFORM loopt nog de hele zomer lang en is dagelijks open van 14u tot 18u. Meer info: https://triennalebrugge.be/.
Tekst: Sofia Ben Moussa. Foto's: Roel Vandermeeren.
