Kun je jezelf even kort voorstellen en uitleggen waarom je deelneemt aan het project taboebrekers?
“Yes! Ik ben Elise en ik werk als leerkracht in het 5e en 6e leerjaar. Omwille van mijn job ben ik tijdens het schooljaar altijd heel druk bezig, maar de vakanties die vind ik vre-se-lijk, en dan ga ik op zoek naar nieuwe uitdagingen en nieuwe projecten. Zo kwam ik, via een oproep op facebook, ook bij het project taboebrekers terecht. Het leek me meteen heel interessant omdat ik iemand ben die graag open spreekt over allerlei thema’s en dat was nu net de opzet van taboebrekers. Ik ken heel weinig mensen in mijn omgeving die dat ook kunnen of willen, dus het project was voor mij een soort ideale uitlaatklep. Voor een heel aantal collega’s zijn veel onderwerpen niet bespreekbaar of nog heel erg taboe. In de eerste school waar ik werkte was iedereen wel heel open minded.
Op 17 mei - de internationale dag tegen homofobie en transfobie - wou ik ook absoluut iets organiseren op school om met de kinderen stil te staan bij de betekenis van die dag. Ook had ik al gemerkt dat de leerlingen met de vragen die ze hadden over dat thema totaal niet terecht konden bij de andere leerkrachten. Ik vond het heel belangrijk om een safe space te creëren waarin de kinderen hun vragen konden stellen. Dat is zowat mijn missie op school nu, om de leerlingen duidelijk te maken dat ze over alle thema’s kunnen spreken en dat ze alles mogen vragen.
Door deel te nemen aan taboebrekers vind ik ook echt de motivatie om die openheid rond allerlei taboe thema’s mee te nemen naar de klas en naar mijn leerlingen en daarnaast vind ik ook wel de moed om met mijn collega’s te discussiëren.
Er zijn verschillende thema’s die in het project taboebrekers aan bod komen, maar jij hebt voor “alternatieve gezinsvormen” en meer specifiek “bewust alleenstaande ouders” gekozen, hoe kom je daar bij?
“Ik heb zelf, al sinds mijn 18 jaar, de wens om bewust alleenstaande moeder te worden. Ik wil heel bewust al mijn energie steken in het “ouder zijn” en niet mijn energie en aandacht verdelen over “partner zijn” en “mama zijn”. Een kind krijgen met iemand waarmee ik in een relatie zit, dat wil ik niet. Ik krijg veel positieve reacties op mijn mening daarover, maar uiteraard ook veel negatieve, vooral van de oudere generatie.”
Om verwarring te vermijden: kun je nog eens duiden wat je precies bedoelt met “bewust alleenstaande ouder”?
“Je kunt alleenstaande ouder worden door een scheiding of door het overlijden van een partner, maar als je bewust alleenstaande ouder bent dan is dat een keuze. Dan beslis je op een bepaald moment om ouder te worden, zonder dat je een partner hebt. Het vooroordeel daar is dat iedereen die bewust kiest om alleenstaande ouder te worden in de situatie zit van “ik ben in de 30 jaar, heb geen vaste relatie, maar wel een grote kinderwens”. Daar is natuurlijk niets mis mee, maar dat zorgt er wel voor dat ik bijvoorbeeld vaak de reactie krijg “wacht nog een beetje, je gaat wel iemand tegenkomen”, terwijl ik heel goed weet dat ik dat niet wil. Ik heb al jaren geleden beslist dat ik alleen een kind wil opvoeden.”
En stel dat je nu toch iemand tegenkomt waar je echt samen mee wil zijn?
“Dat kan, maar dan zou ik willen dat mijn partner niet ook ouder is van mijn kind. Ik wil het opvoeden van mijn kind niet delen met iemand anders, ik wil die dubbelrol van “moeder” en “partner” niet. Ik wil mijn kind opvoeden op mijn manier en daarin geen compromissen moeten sluiten. Een relatie kan altijd nog mislopen en dan wil ik niet dat dat impact heeft op mijn kind.”
En wil je snel mama worden?
“Ja, maar dat kan wettelijk pas als ik 25 ben en ik ben nu 23 jaar. De dag dat ik 25 word, start ik de procedure op. Ik heb echt een heel grote kinderwens, altijd al. Ik was degene die op familiefeesten die de kinderen bezig hield, ik ben leerkracht geworden, …”
En wat houdt de procedure in?
“De eerste stap is op gesprek gaan bij een psycholoog. Na een aantal gesprekken beslist die of ik geschikt bent om bewust alleenstaande moeder te worden. Net zoals bijvoorbeeld lesbische koppels gescreend worden. Ik vind dat eigenlijk te zot voor woorden. Dat er een leeftijdslimiet is, is al gek, maar dat je eerst goedkeuring moet krijgen van een psycholoog… Bij heterokoppels hoeft dat toch ook niet? Die worden ook niet gescreend of ze goeie ouders zouden zijn? Omdat ik al best lang weet dat ik lesbisch ben, heb ik me er wel al wat bij neergelegd, want ik weet dat er geen andere optie is, maar ik kan er nog wel heel kwaad om worden.
Na de gesprekken met de psycholoog kun je kunstmatige inseminatie opstarten, ofwel met zaad van een anonieme donor ofwel van iemand die je kent en zelf kiest. In België is het systeem zo dat er twee opties zijn: ofwel wordt er voor jou een compleet anonieme donor gekozen, iemand waarover je nooit iets zal weten en nooit in contact mee zal komen. Ofwel iemand de je zelf kent en zelf aanbrengt. In onder andere Nederland is er nog een derde keuze waarbij het kind vanaf z’n 16 jaar wel de contactgegevens krijgt van de donor.”
Heb je daar zelf al een keuze in gemaakt?
“De “gemakkelijkste” keuze lijkt me om voor een anonieme donor te gaan, maar dat kan er natuurlijk wel voor zorgen dat je kind later heel veel vragen zal stellen over die donor en altijd de behoefte zal voelen om contact op te nemen. En die keuze om contact op te nemen is er dan niet. Anderzijds wil ik net bewust alleenstaande moeder worden omdat ik dan geen rekening hoef te houden met iemand anders tijdens de opvoeding van mijn kind en omdat ik me dan volledig op onze relatie kan focussen. Met de keuze voor een gekende donor is er dan weer wel een extra connectie, en extra speler in het spel. Ik zou puur voor mezelf de keuze maken voor een anonieme donor, maar in het belang van mijn kind misschien toch voor een gekende donor gaan.”
En hoe vind je die dan? Is dat dan iemand uit je eigen netwerk?
“Ja, dat moet heel raar zijn om “op zoek te gaan” naar iemand die donor wil zijn. Als je het via die weg doet weet iedereen ook waar je mee bezig bent. Hoewel ik er veel positieve getuigenissen over heb gelezen, lijkt het me toch niet zo evident. Ik zou dat heel moeilijk vinden. Bij een anonieme donor heb je zelf totaal geen inspraak en wordt de donor voor jou gekozen. Daarbij wordt er wel voor gezorgd dat die persoon gelijkaardige uiterlijke kenmerken heeft, zodat die ook worden doorgegeven aan het kind en die kenmerken ook herkenbaar zijn. Het is echt geen gemakkelijke keuze, maar gelukkig heb ik nog wat tijd om daarover na te denken (lacht).”
Wat zijn de verschillende aspecten van bewust alleenstaande ouder zijn? En waarom bestaat daar een taboe over?
“Eerst en vooral: er zijn verschillende soorten alleenstaand ouderschap. Het grootste taboe rust over ouders die alleenstaand zijn omwille van een scheiding. Dat wordt vaak als een falen bestempeld, “ze hebben het geprobeerd, maar het is niet gelukt”. Terwijl er voor mensen die alleenstaande ouder zijn geworden omdat hun partner overleden is, wel veel respect is. Ouders die er alleen voor staan omwille van een scheiding worden vaak als mislukking bekeken, terwijl voor ouders die hun partner verloren hebben vooral medelijden overheerst. Gescheiden ouders en ouders die alleenstaand zijn omwille van een overlijden willen niet alleenstaand zijn. De emoties woede en verdriet hangen daar sterk mee samen en ze staan dan ook vaak negatief tegenover bewust alleenstaande ouders.
De typische vooroordelen tegenover bewust alleenstaande ouders zijn de volgende: dat het financieel zwaar is en dat het heel moeilijk is om elke dag alleen in te staan voor de zorg voor een kind. Heel vaak krijg ik ook de reactie “je hebt nog tijd”, alsof bewust alleenstaande ouder zijn enkel een keuze is als je in de 30 jaar bent en geen vaste relatie hebt. Daarnaast is er ook bijna altijd de reactie “een kind heeft toch twee ouders nodig” en dan volgt heel snel “een mama en een papa”. Maar dat zal dus nooit zo zijn bij mij hé, alleenstaande ouder of niet. Er zijn voldoende onderzoeken en wetenschappelijke studies die aantonen dat kinderen van bewust alleenstaande ouders perfect even gelukkig zijn als kinderen uit een gezin met twee ouders.
Ik vind die procedure echt te zot voor woorden. Dat er een leeftijdslimiet is, is al gek, maar dat je eerst goedkeuring moet krijgen van een psycholoog… Bij heterokoppels hoeft dat toch ook niet? Die worden ook niet gescreend of ze goeie ouders zouden zijn?
- Elise
Wat betekent het project taboebrekers voor jou en voor je beslissing om bewust alleenstaande ouder te worden?
“Doordat er zo’n taboe over het thema hangt heb ik heel lang enkel aan mijn beste vriendin durven vertellen hoe ik me voelde. Het project taboebrekers heeft er wel voor gezegd dat ik mijn mening durf delen en durf uitspreken dat ik bewust alleenstaande ouder wil worden. In het begin deelde ik enkel interessante berichten via de social media kanalen van taboebrekers, maar nu durf ik ook in mijn eigen naam posten. Eerst nog met een bang hartje, maar dat valt nu al veel beter mee!”
