Freelancers: je kan ze niet meer wegdenken uit de moderne arbeidsmarkt. In oktober 2023 publiceerde UNIZO, in samenwerking met GraydonCreditsafe, hun nieuwste Freelancer Focus Rapport. Daaruit bleek dat er vorige zomer meer dan 200.000 mensen aan het freelancen waren. UNIZO-topman Danny van Assche benadrukte toen dat freelancen een succesverhaal is: “Het is een antwoord op de maatschappelijke vraag naar flexibiliteit, zowel van de opdrachtgever als van de freelancer zelf.”
Maar dat er bij het freelancen heel wat komt kijken – en dat ze niet per se dezelfde voordelen hebben als non-freelancers - staat ook vast. Wanneer het aankomt op creatief werk in de kunstensector, wordt het misschien nog ingewikkelder. Hoe kunnen creatieve freelancers beschermd worden, en vooral eerlijk verloond worden voor hun (kunst)werk? Enter ‘Juist is Juist’: een organisatie die zichzelf omschrijft als “een kennisplatform met toolbox dat de nodige handvaten aanreikt om op basis van een gelijkwaardig partnerschap in een samenwerking te stappen.” Ze doen dat enerzijds aan de hand van een richtlijn omtrent juiste verloning in de beeldende kunsten, en anderzijds aan de hand van tools, zoals calculators die een uitkoopsom berekenen en een juist uurloon bepalen.
Het initiatief inspireerde verschillende Brugse organisaties, zoals JONG VOLK en De Republiek, en leidde tot de totstandkoming van een charter voor eerlijke vergoeding van creatieve freelancers bij Brugse culturele spelers. Ook Cato Crevits, fotografe, vormgever en content creator, stapte mee in dit project. “Het is gestart vanuit een collectieve nood aan verduidelijking tussen freelancers en de sector. Ik vind het heel belangrijk dat er open communicatie onderling wordt gevoerd, zowel vanuit organisaties als vanuit freelancers. Er moet nog veel meer een open gesprek onder elkaar worden gevoerd, zodat prijzen helder zijn en afspraken goed worden gemaakt.” Een creatieve freelancer wordt volgens het charter gedefinieerd als “een zelfstandige professional die gespecialiseerd is in creatieve disciplines.” Het gaat om freelancers die op projectbasis werken, en zich niet binden aan één opdrachtgever. Die opdrachtgevers gaan van culturele instellingen tot mediaorganisaties en individuen: “De creatieve freelancers leveren hun expertise en creatieve vaardigheden om specifieke projecten te voltooien, vaak met een focus op originaliteit, innovatie en artistieke expressie.” Cato gaat verder: “Het is belangrijk voor starters dat dit initiatief er is. Heel veel freelancers starten met dit soort werk maar weten bijvoorbeeld niet goed wat ze moeten vragen, of wanneer ze hun prijs moeten verhogen. Door fair practice willen we het gesprek aangaan en hierop verder bouwen.”
Het charter is gebaseerd op zes pijlers, waaronder de erkenning van het creatieve werk, rechtvaardige compensatie en ondersteuning van diversiteit en inclusie. Dat er nood is aan een charter zoals dit, kan Cato onderschrijven. “Het probleem wat ik nu vaak heb, is dat ik te weinig word betaald voor mijn werk. Heel veel freelancers hebben dit probleem: dat organisaties ofwel de kennis niet hebben over wat de freelanceprijzen zijn of dat ze het gewoon niet incalculeren in hun projectbudget. Daardoor willen we duidelijke afspraken bepalen.” Het is de bedoeling dat elke organisatie dit zal ondertekenen, om er zo voor te zorgen dat de regels veel meer worden opgevolgd. “Het concept moet nog geïntroduceerd en gelanceerd worden. Het is wel al geïntroduceerd aan de communicatieverantwoordelijke binnen de Brugse sector, maar naar het publiek toe is het pas voor september. Momenteel heeft er nog niemand van de culturele partners (in Brugge, red.) gezegd dat ze er niet willen instappen, iedereen zal het ondertekenen.”
Ook freelancer en is jouw interesse in dit initiatief gewekt? Kom dan op 17 september naar De Snuffel, waar een infoavond wordt georganiseerd in samenwerking met Cultuurloket. Meer info volgt nog.
Gebruikte bron: https://www.juistisjuist.be/waarde-van-werk/
Tekst: Alexia Bruijlants. Foto: Cato Crevits
Uit BLVRD Magazine editie #41.
