Vandaag spreken we met Kasper Verhelst, projectverantwoordelijke bij Brugge Plus. Op zijn schouders rust de uitzonderlijke taak om de Gouden Boom nieuw leven in te blazen. Dit prachtige stukje cultureel erfgoed, in de Brugse volksmond beter bekend als de ‘Gouden Boomstoet’, vertelt een van de rijkste verhalen uit de Brugse geschiedenis. Ridders, jonkvrouwen, pestlijders, Vikingen en rovers, alle tot de verbeelding sprekende personages komen stuk voor stuk aan bod.
Laten we beginnen bij het begin. Elke Bruggeling kent de Gouden Boomstoet, maar weinigen kunnen het verhaal navertellen. Waarover gaat de stoet eigenlijk?
Kasper: “Kort door de bocht gaat de stoet over de geschiedenis van onze stad en het historische graafschap Vlaanderen. We brengen een aantal headliners uit onze middeleeuwse geschiedenis: legendes, oorlogen, de pest, feesten en veel Bourgondische pracht en praal. Het klinkt misschien wat stoeferig maar Brugge was in de 15e eeuw echt een buitengewone metropool. Het beeld over de middeleeuwen met modderige, krakkemikkige steegjes vol armzalige lieden is achterhaald. Het Bourgondische rijk was kleurrijk en sprak tot de verbeelding met haar fonteinen wijn, vuurspuwende draken, riddertoornooien en extravagante grandeur. Het zit vol verhalen die het waard zijn om te vertellen. Het huwelijk tussen de Bourgondische hertog Karel de Stoute en Margaretha van York in 1468 is de perfecte kapstok om al die verhalen aan vast te knopen.”
De fiere Bruggeling hoef je niet te overtuigen van de rijke geschiedenis van de stad, maar misschien wel nog eens herhalen waar de stoet haar naam aan te danken heeft?
“De wapenpas van de Gouden Boom uiteraard! Al moet ik toegeven dat ik op mijn eerste werkdag nog niet echt wist wat een wapenpas was…Tijdens een wapenpas nemen ridders het één voor één op tegen een klein leger uitdagers. Deze tornooien werden vaak verpakt in een legende met de nodige drama en opschepperij. Antoon, de Grote Bastaard van Bourgondië en halfbroer van hertog Karel de Stoute, heeft ter ere van het huwelijk de legende van de Gouden Boom uitgewerkt. Er bestaan veel versies dus ik pik er één uit: Een beeldschone maar vermetele prinses wist onze Antoon op een onbekend eiland gevangen te nemen. Ze was niet aan haar proefstuk toe, want ze had al een boel ridders in haar kerkers gevangen genomen. Niemand kon ontsnappen omdat ze bewaakt werden door een sluwe dwerg die een reus in zijn macht had. Die reus werd vastgehouden met een zilveren ketting aan een gouden boom. “Hoe kan ik mijn vrijheid herwinnen, excellente maar hardvochtige prinses?” vroeg Antoon. En de prinses antwoordde: “Neem het op tegen al mijn gevangen. Als je 101 zwaardslagen kan uitdelen of incasseren, 101 lansen kan breken of incasseren en 101 schilden van je overwonnen tegenstanders aan de Gouden Boom kan hangen, dan win je je vrijheid.” De Gouden Boomstoet gaat in feite over een pittige uitdaging.”
De geschiedenis van de Gouden Boomstoet gaat terug tot in 1468. Hoe kwam de stoet, zoals we die vandaag kennen, tot stand?
“Slechts enkelingen zullen zich nog ‘het Groot Tornooi van de Gouden Boom’ in 1907 herinneren maar de Gouden Boomstoet, in de versie zoals wij ze vandaag kennen, trok in 1958 voor het eerst door de Brugse straten. Een volmaakt scenario in de onnavolgbare stijl van kunstenaar Arno Brys. Maar tijden veranderen, zo ook de taal, de kunsten en de manier waarop we een stoet opbouwen en presenteren. Waar de stoet in ’58 uitblonk met groepen in uniforme tred en looks zetten we vandaag meer in op afwisseling, humor en speelsheid. Om een concreet voorbeeld te geven: onze hofnarren, in opleiding door Cie Be Flat, Exception movement en circusatelier Woesh, bestaan uit freerunners die gevels en muren beklimmen en daardoor de grenzen van de stoet openbreken. Een traditionalist zal misschien discipline missen maar de stoet kan wel wat punk gebruiken. Zo worden ook de Vikingen een stuk stoerder neergezet, krijgen we zwaardvechtkunstenaars te zien en zetten we in op meer eigentijdse dansmoves. Ook geen merkwaardige pruiken, snorren, baarden of helmen meer. Maar geen zorgen, de stoet blijft haar inhoud en verpakking trouw en zal daardoor erg herkenbaar blijven. Het blijft een unieke dag waar iedereen de kans krijgt om in het romantische decor van onze stad ridder, jonkvrouw, hertog, armoezaaier, pestlijder of viking te spelen. Zoals de hertog zelf zou zeggen: il faut s’amuser.”
Voor zij die na dit verhaal van pestlijders, ridders, jonkvrouwen en Vikingen helemaal klaarstaan om de Gouden Boomstoet van dichtbij mee te maken: bij wie of waar moeten ze zijn?
“Iedereen kan zich kandidaat stellen om mee te lopen tijdens de stoet. Vrijwilligers, liefhebbers, medewerkers, verenigingen, dansers, zangers enzovoort, kunnen zich vanaf maandag 20 november inschrijven via www.goudenboomstoet.be. We maken graag een afspraak op zondag 25 augustus 2024, wanneer de Gouden Boomstoet zal schitteren als nooit tevoren.”
Tekst: Paulien De Muynck. Foto: Jasper van het Groenewoud.
Uit BLVRD Magazine editie #37.
