Als gepassioneerde psycholoog spitst Esther Cornelis (28) steevast de oren, luisteren is haar ding. Voor dit interview over haar tweede passie, de schilderkunst, werden de rollen omgedraaid. In haar atelier in De Tank komen haar twee grote liefdes samen op het doek, of hoe de keuze voor het ene nooit het andere uitsluit.
Tekenen of schilderen
"Vroeger tekende ik altijd. In het secundair onderwijs liep ik eerst school binnen het algemeen secundair onderwijs, maar later maakte ik de overstap naar het kunstonderwijs. Daar heb ik de schilderkunst beter leren kennen, uiteindelijk ben ik ook daarin verdergegaan. Vroeger als ik tekende, zette ik mijn werken altijd supervol. Ik heb ontzettend veel respect voor mensen die met een paar lijnen iets kunnen overbrengen, maar zelf verval ik automatisch in een vullen van leegtes. Ik heb het gevoel dat ik het talent om met enkele subtiele lijnen iets te zeggen, ontbreek. Vandaar dus ook die bewondering voor grafische ontwerpers. Bij het schilderen gaat dat als vanzelf, dus ik denk dat de voorliefde voor het schilderen ook van daaruit is voortgevloeid. Heel af en toe teken ik nog, maar dan is het om een ontwerp te maken, wat ook niet altijd het geval is. Vroeger kreeg ik af en toe grafische opdrachten en dan tekende ik natuurlijk ook.
Bij het schilderen ben je veel meer bezig met de manier waarop je een kleur verkrijgt. Alleen
al het gevoel van verf te mengen en hoe je eigen gevoel daarmee evolueert wanneer je tot
bepaalde kleuren komt, vind ik zo belangrijk. Als ik met potloden werk, heb ik dat minder.
Wat verder fijn is aan het werken met verf, is hoe schilderen bijna boetseren wordt. Je komt
natuurlijk wel uit bij een ‘vlak’ schilderij, maar de manier waarop je de verf aanbrengt, kan
op een veel ruwere manier gebeuren. Het ligt mij ook meer om met die energie aan de slag
te gaan wanneer ik werk.”
Schilderen is communiceren
"Ik vertrek eigenlijk heel vaak vanuit mensen die ik zie op straat, maar ook vanuit kleuren of sferen, dat is voor mij een grote inspiratie. Waarom? Ik denk omdat ik de sfeer van de persoon die voor me zit, wil overbrengen op doek. Als ik rondwandel dan let ik op de kleurencombinaties van kleren die mensen aanhebben, de kleine verkleuringen op hun lichaam en de aders die je door de huid ziet. Als ik mensen schilder dan vraag ik altijd om geen make-up aan te doen, omdat ik net dat heel interessant vind. Daarnaast is het ook een manier om te communiceren. Wat ik zie in een bepaalde persoon, sfeer, voorwerp - of wat ook voor me mag staan-, breng ik vanuit een eigen interpretatie. Het is met andere woorden een manier om die invloeden te communiceren. Je voelt je op dat moment ook dichter staan bij de andere. Dat kan gaan over jouw beleving van de persoon, maar ook over complexere dingen. Het komt eigenlijk heel vaak terug op het contact maken met mensen.”
Inspireren en geïnspireerd worden
"Ik laat me veel liever inspireren door mensen rondom me dan door andere kunstenaars. Je valt gewoon veel eenvoudiger in een letterlijke vertaling bij andere schilders. Ik zeg dat eigenlijk ook niet altijd even graag, omdat mensen dan kunnen zeggen dat mijn werk doet denken aan het werk van die bepaalde kunstenaar. En zeker als het nog waar is ook, dan begin je te denken: Heb ik hier nu onbewust dingen letterlijk overgenomen? Ik voel daarentegen wel verwantschap met het werk van Lucian Freud en Francis Bacon.”
Psycholoog en kunstenaar, twee handen op een buik
“Ik denk dat dat eigenlijk mijn twee grootste identiteiten zijn. Het schilderen enerzijds en dan mijn werk als psycholoog anderzijds. Ik ga ook niet het ene boven het andere verkiezen. Heel veel mensen die afgestudeerd zijn aan de kunstacademie en waarmee ik samen studeerde, zijn wel verder gegaan in het kunstonderwijs en hebben zich toen daarop gericht. Ik heb beslist om iets anders te doen en om mij ook te focussen op een beroep als psycholoog. Als ik nu terugkijk, heb ik ook meer tijd en werk gestopt in mijn studie en job als psycholoog dan in mijn schilderkunst. Maar het zou wel leuk zijn om binnen bepaalde periodes meer met mijn schilderkunst bezig te kunnen zijn."
Hoewel de werelden van een kunstenaar en een psycholoog op het eerste gezicht ver uiteen lijken te liggen, is de verwevenheid bij Esther altijd aanwezig.“
Toen ik aan de academie zat, heb ik mijn eindwerk gedaan over psychoses. Er was toen al een duidelijke link. Binnen mijn universitaire opleiding heb ik mijn masterthesis gedaan over de psychoanalyse en kunst. Bij mijn werk als psycholoog op zich is de link er ook duidelijk. Het gaat over de band met de anderen, hoe staan mensen tegenover elkaar. Hetzelfde geldt voor het schilderen: dat gaat ook over contacten leggen, wat je niet in woorden kan overbrengen, maar dan op een beeldende manier teweegbrengt. Als je het moeilijk hebt met iets, kan je altijd terugkeren tot de schilderkunst, film, literatuur, muziek… Duizend jaar geleden hebben mensen hetzelfde gevoeld.”
Het is daarom soms confronterend om met je eigen werk aan de slag te gaan. Ik heb vroeger nog paniekaanvallen gehad en ik herinner me nog heel goed hoe ik getriggerd kon worden door het zien van een eigen werk. Voor mij is het heel belangrijk dat het die onbevattelijke zaken van het leven overstijgt.
- Esther
Mensen als levend vlees
Binnenkort komt er een groepstentoonstelling in het Gezellehuis. Het werk dat bij de expo, [ kap-cher ] capture, getoond wordt, gaat over het vastleggen van een bepaald moment in het leven van de kunstenaar.
“Bij mij gaat het over een periode die heel erg rond lichamelijkheid draait. Ik denk dat sommige mensen niet veel nadenken over het feit dat ze een mens zijn en in een lichaam zitten. Ik ben me daar altijd heel erg bewust van geweest, wat soms ook bevreemdend aanvoelt. Met mijn werk probeer ik dat te bevatten. De tentoonstelling gaat over een periode die om dezelfde reden heel erg bevreemdend is geweest voor mij, maar ook mooi. Doordat ik in verwachting was van mijn dochter, heb ik werk gekozen dat over die tijd gaat. Hierbij wordt het misschien duidelijker wat ik bedoel met ‘mensen schilderen als levend vlees.’ Je zit met een persoon voor je, met een eigen persoonlijkheid, maar eigenlijk ook als een verzameling van organen. Met mijn werk probeer ik die grens op te zoeken. Voor mezelf geeft dat ook een geruststelling omdat ik me soms hyperbewust ben daarvan: Ben ik dan een mens of ben ik een verzameling van vlees en organen? Hetzelfde deed zich ook voor bij mijn zwangerschap. Ik heb een keizersnede gehad en dat was een intense ervaring, niet zozeer omwille van de pijn, maar je bent je zo bewust van jezelf. Ze openen je buik en halen een mens uit je. Dat roept vragen op van waar jij als individu eindigt, wat vormen de grenzen van je eigen lichaam, van jezelf. Als je in verwachting bent, ben je een individu, en in jou zit er nog een individu… Heel raar eigenlijk.”
Confronterend
“Het is daarom soms confronterend om met je eigen werk aan de slag te gaan. Ik heb vroeger nog paniekaanvallen gehad en ik herinner me nog heel goed hoe ik getriggerd kon worden door het zien van een eigen werk. Voor mij is het heel belangrijk dat het die onbevattelijke zaken van het leven overstijgt. Als ik het terugvind in andere mensen hun werk of zelf kan vormgeven in mijn werk, dan doet wel wat. Het gaat dan niet langer over het eindresultaat waarbij ik denk dat het afgerond is om het vervolgens aan een muur te hangen. Wanneer je het gevoel hebt daar alleen mee te zitten, met die vervreemding, dan is dat veel meer unheimlich. Bij het communiceren daarover betert dat.”
[ kap-cher ] capture
De groepstentoonstelling [ kap-cher ] capture laat De Tank-residenten en kunstenaars Esther Cornelis, Gilles Dedecker, Eva Dinneweth, Alice Vanderschoot en Frieke Verlé tentoonstellen in het Gezellehuis van 11 augustus tot en met 20 september. Het werk is het resultaat van een persoonlijk artistiek onderzoek.
Tekst: Aïsha Baert. Foto's: Jokke De Roo.
Uit BLVRD Magazine editie #17.
