Een nieuwe lichting #taboebrekers snijdt alweer een belangrijk onderwerp aan in de podcastreeks: seksuele opvoeding. Bert, Mauri & Charline verdiepen zich in de taboes rond S.O. op school: Wat ontbreekt er in die lessen? ; Waarom ligt de basis steeds bij biologie of natuurwetenschappen? ; Wat met andere genderidentiteiten en geaardheden? ; Waarom gaan de gesprekken niet dieper in op liefde, relaties en alles wat erbij komt kijken? Kortom: een heleboel vragen, een bom aan research, interessante gasten en veel taboes om te doorbreken. Dat is #taboebrekers 2022!
Kan je jezelf eens voorstellen?
Ik ben Mauri, 20 jaar, en afkomstig uit Lokeren. Momenteel studeer ik Bestuurskunde en Publiek Management - een heel onbekende richting aan de unief (lacht). Verder spendeer ik mijn tijd vooral aan sporten - volleybal - en buiten zijn.
Hoe ben je bij Taboebrekers terechtgekomen?
Ik zag een oproep voorbijkomen op Facebook en ik moet toegeven: ik heb heel lang getwijfeld, want ik wist dat er wat werk in zou kruipen. Ik heb toen eens naar de website gesurft en las er over de verschillende thema’s. Die klonken allemaal heel interessant en ik wist dat ik over die onderwerpen zeker iets zou kunnen vertellen, dus stuurde ik een mailtje om te vragen of ze met mij iets konden doen (lacht).
Uiteindelijk is het allemaal vrij snel gegaan en kozen we ervoor om iets rond het onderwerp ‘seksuele opvoeding’ te doen.
Jullie hebben elkaar duidelijk snel kunnen vinden in het thema ‘seksuele opvoeding’. Waar denk je aan als je die term hoort?
Ik denk meteen aan de gebrekkige lessen seksuele opvoeding die ikzelf heb gehad op school. Ik herinner mij dat wij in de lagere school geen S.O. hebben gehad. In het middelbaar kwam seksuele opvoeding vooral aan bod in de lessen biologie en natuurwetenschappen. Het was allemaal heel theoretisch: “Dit zijn de verschillende lichaamsdelen”, “Zo moet je je voortplanten”, “Zo bescherm je jezelf”,...En dat was het. Daar hing niets anders aan vast dan puur het biologische. Het ging niet over het relationele of het emotionele. Alles werd ook heel heteronormatief bekeken, het gaat niet verder dan de geslachten en over LGBTQIA+ komt ook niets aan bod.
Nu we met taboebrekers daarover hebben samengezeten, merk ik dat iedereen die ervaring had. Het is zo jammer dat die lessen zo gebrekkig waren. Veel mensen hebben nood aan een deftige uitleg.
Wat was jouw eigen ervaring met de lessen S.O.? Heb je daar veel van opgestoken?
Ik heb daar niet zo veel uitgehaald. De onderwerpen die besproken werden tijdens de les waren zaken die je eigenlijk wel al wist. Het ging niet in diepte: “Zo word je zwanger”, “Dit zijn de anticonceptiemiddelen”, “Zo bescherm je je tegen een SOA”,...Dat zijn de eerste dingen die je aangereikt worden. Zaken als LGBTQIA+; Wat als je geen zin hebt in seks en hoe breng je dat aan?; Wat doe je als je een abortus wilt en met wie ga je daarover praten? ; Hoe pak je het aan als je een SOA hebt? Het gaat altijd over hoe je je ertegen beschermt, maar wat als het echt zo is? Als je naar de dokter stapt daarmee, hoe begin je dat gesprek?, …zo’n dingen worden allemaal niet besproken.
Vaak krijgen de lessen seksuele opvoeding ook een negatieve connotatie, terwijl seks helemaal geen slecht concept is. Maak er een positief gesprek van, want iedereen doet het. Het is niet de bedoeling dat het mensen gaat tegenhouden of gaat bang maken.
- Mauri
Wringt het schoentje dan vooral bij de scholen? Loopt het daar mis om mensen écht goed te informeren over seksuele opvoeding?
Uit de onderzoeken die we hebben gedaan, blijkt dat scholen denken dat zij niet zoveel invloed hebben op wat leerlingen te weten komen over seksuele opvoeding. Ze denken vooral dat leerlingen informatie halen vanop het internet of bij vrienden/familie. Terwijl dat eigenlijk niet waar is, de school heeft de grootste invloed op educatie. Het feit dat ze er dan ook nog weinig moeite voor doen en de informatie zo gebrekkig houden, is voor ons al een grote red flag.
Heb je dan al meteen actiepunten voor ogen hoe het anders kan?
We hebben geen concrete actiepunten opgesteld, maar er zijn zeker bepaalde elementen die voor ons anders moeten. Dan denk ik meteen aan het heteronormatieve aspect - dat vinden we allemaal een hele belangrijke. Vaak krijgen de lessen seksuele opvoeding ook een negatieve connotatie, terwijl seks helemaal geen slecht concept is. Maak er een positief gesprek van, want iedereen doet het. Het is niet de bedoeling dat het mensen gaat tegenhouden of gaat bang maken. Daarnaast denken we ook dat scholen zich beter focussen op het relationele en minder op het biologische.
Dat zijn zowat de hoofdpunten waar wij aan denken. In de podcast zullen we het daar zeker nog over hebben, maar evengoed ook over onderwerpen die niet worden besproken op school. Zodanig dat wie er ook naar onze podcast luistert informatie meekrijgt die ze anders niet uit de les kunnen halen.
Wat ik daarnaast ook probeer te doen, is praten met beleidsmakers. Ik heb contact gehad met een onderwijsadviseur van de Vlaamse Overheid die heeft meegewerkt aan de onderwijsdoelen. Die zijn overlaatst jammer genoeg teruggeroepen door het Grondwettelijk Hof. Er zaten hele goede vernieuwingen in, zoals het feit dat seksuele opvoeding geen vrijwillig vak meer was, maar verplicht werd. Alle doelen voor de tweede en derde graad worden nu weer herzien, dus het zal nog even duren voor alles definitief is.
Vanwaar je keuze om met beleidsmakers te gaan spreken?
Dat komt vooral vanuit mijn opleiding. Wij doen eigenlijk alles wat met overheid en menswetenschappelijke zaken te maken heeft. We zijn grotendeels bezig met beleidsonderzoeken, beleidsmakers contacteren, analyses maken over beleid, nadenken over nieuw beleid en hoe dat uitgevoerd kan worden, etc. Ik ben er sowieso al meer geïnteresseerd in dan de andere leden van Taboebrekers, daarom dat ik die taak op mij heb genomen om met beleidsmakers in contact te komen.
Ik ga zeker nog verder mijn best doen om meer inzicht te krijgen in hoe beleidsmakers de onderwijsdoelstellingen hebben proberen samenstellen en of zij wel genoeg inspraak hebben gekregen van jongeren zelf, want dat vind ik een hele belangrijke. Ik heb die vraag ook letterlijk gesteld aan de onderwijsadviseur: “Heb je eigenlijk wel geluisterd naar de schoolgaande jeugd?”. Gelukkig was dat wel het geval, dus dat is al positief.
Denk je dat leerkrachten er ook baat bij zouden hebben om zich bij te scholen op vlak van seksuele opvoeding?
Ik denk dat het heel interessant is voor leerkrachten om meer kennis te hebben over het onderwerp. In de lerarenopleiding gaat daar ook weinig aandacht naartoe, dat is misschien één tiende van de volledige opleiding. Leerkrachten voelen zich vaak ongemakkelijk of oncomfortabel bij het onderwerp en durven vaak niet uit eigen ervaring spreken. Dat begrijp ik allemaal, want het is geen simpel thema. Als je iets verkeerd zegt, wordt je er al vaak op afgerekend door de schoolgaande jeugd.
Het is gewoon heel interessant voor leerkrachten om zichzelf bij te scholen. Er zijn ook al veel meer mogelijkheden toe. Sensoa bijvoorbeeld, geeft genoeg workshops en bijscholingen die grotendeels gratis zijn.
Ik wist al vrij lang dat ik niet voor de monogame relaties was. Puur omdat ik zelf nood heb aan veel liefde krijgen én geven. Ik bouw heel snel een band op met mensen die meer dan vriendschappelijk is. Ik voel mij graag vrij en heb veel autonomie nodig.
- Mauri
Je identificeert jezelf als non-monogaam. Kan je even toelichten wat dat voor jou dan betekent?
Voor mij betekent dat dat ik zowel romantische als seksuele relaties kan aangaan met meerdere mensen. Een jaar geleden heb ik mijn eerste ethische non-monogame relatie gehad waarbij mijn partner meerdere partners had en waarbij ikzelf ook de vrijheid kreeg om met meerdere mensen te daten.
Ik wist al vrij lang dat ik niet voor de monogame relaties was. Puur omdat ik zelf nood heb aan veel liefde krijgen én geven. Ik bouw heel snel een band op met mensen die meer dan vriendschappelijk is. Ik voel mij graag vrij en heb veel autonomie nodig.
Uiteraard is het ook geen makkelijke keuze. Er is heel veel communicatie nodig en er zijn veel moeilijke momenten. Velen vragen me ook of ik niet jaloers of onzeker ben als mijn partner ook andere mensen ziet. Het antwoord daarop is: ja, ik ben ook niet bestand tegen jaloezie en onzekerheid.
Jaloezie is daarom niet slecht. Je moet ergens kunnen aanvaarden dat je je jaloers voelt, dat moet kunnen, maar het mag je op dat moment niet tegenhouden.
Mijn ex en ik hadden een hele korte, maar hele intense relatie. Daarna heb ik er zo hard aan gewerkt. Ik was toen heel onzeker. Ik weet nu hoe ik in zo’n soort relaties sta. Het is een soort openbaring geworden.
Kan ik het non-monogaam zijn dan zien als een soort open relatie?
Het is eigenlijk meer dan een open relatie. Daarin heb je 1 relatie en mogen de partners andere seksuele relaties aangaan met wie ze willen. Bij het non-monogaam zijn, kan je meerdere vaste relaties krijgen met mensen. Het kan bijvoorbeeld ook dat ikzelf meerdere relaties heb, maar dat die personen dan wel enkel monogaam zijn en geen relaties hebben met andere mensen.
Soms is het echt een puzzel en is het moeilijk te verstaan (lacht). Het is wel makkelijker als beide partners non-monogaam zijn. Je begrijpt elkaar beter en er is een soort draagvlak.
Hoe kom je partners tegen die ook non-monogaam zijn?
Het is een soort men-kent-men-verhaal. Je leert mensen kennen die op hun beurt ook weer mensen kennen. Ik merk wel dat als je dat via datingapps aan mensen vertelt dat ze zich toch wel in enige mate aangesproken voelen tot de levensstijl. Ze staan vaak wel open om het te proberen. Zo raak je ook meteen verder dan de talking stage.
Het is niet altijd de beste opener van het gesprek (lacht): “Hey, ik date met meerdere mensen, en jij?”. Het is niet zo makkelijk, maar het is niet onmogelijk. De mensen die ik tegenkom zijn vaak heel open minded, daar kom ik dan ook best mee overeen.
Je liet ons al weten dat je iemand bent die erg geïnteresseerd is in alles wat met seksualiteit te maken heeft. Hoe breed gaat dat?
Héél breed eigenlijk. Het genderaspect, het geaardheidsaspect, seksualiteit op vlak van seks en relaties, maar ook alternatieve seksvormen zoals kink en bdsm ben ik allemaal geïnteresseerd in. Ik ben ook geen expert natuurlijk, ik moet over alles nog veel bijleren, maar mijn interesses zijn heel breed op dat vlak en ik probeer overal een graantje van mee te pikken.
Ik voel me ook erg thuis in die onderwerpen en kan er heel openlijk over praten en voel me er niet ongemakkelijk bij.
Denk je dat de podcast van Taboebrekers ook een manier kan zijn voor jou om die interesses te uiten?
Ja helemaal! Maar ook om nog veel meer bij te leren. We zijn constant bezig met onderzoeken, nieuwe verhalen leren kennen, met experten in gesprek te gaan. Het is gewoon superinteressant. De tijd die in het opzoekwerk kruipt, zelfs tijdens de examens, is het helemaal waard. Je leert zelf heel veel bij én daarbij kan je andere mensen ook informeren. Daarvoor doe ik het.
Hoop je mensen vooral te informeren via de podcast?
Ja zeker, maar ook om het taboe rond seksualiteit te helpen doorbreken zodanig dat mensen erover praten met elkaar. Daarnaast is het mooi meegenomen om mensen die hogerop staan te doen nadenken over hun aanpak: scholen, leerkrachten, beleidsmakers, etc. “Hebben we het écht zo slecht aangepakt de voorbije jaren? We moeten daar nu iets aan veranderen”. Dat is het idee.
#TABOEBREKERS is in samenwerking met Dwaalzin: ontdek hier meer van hen!
Website
Socials: Dwaalzin & Taboebrekers
- ontdek de verhalen van de andere podcastleden op jongvolk.be - beluister de podcast via Spotify!
