De driejaarlijkse Triënnale zet dit jaar van half april tot eind augustus opnieuw twaalf architecturale installaties in de kijker. Dit jaar werkt het festival rond het thema ‘Spaces of Possibility’ en daagt deze vierde editie kunstenaars uit om onbenutte ruimtes een nieuw leven te geven. Videokunstenaar Brecht Vanhoutte werd geselecteerd door Het Entrepot om een arena voor kunstdisciplines te bouwen in De Bond in Brugge. Hij wil er oud en jong de kans geven zich te ontplooien en motiveren om uit hun artistieke comfortzone te treden. Samen met een ruim netwerk aan creatieve vrienden en kennissen, hoopt hij het zijn collega-kunstenaars net iets makkelijker te maken en biedt hij een laagdrempelig platform aan met de focus op mentale gezondheid binnen kunst. Naast de steun van jongerensubsidie Jong Ding, de ondersteuning van Het Entrepot en een grote eigen financiële investering is het moeilijk om de middelen te vinden voor een ambitieus artistiek project.
Brecht: “Een jaar geleden dacht ik aan het idee om een soort huis te bouwen dat geen genre of tijdsperiode had. Ikzelf ben een videokunstenaar, dus ik had nog nooit architecturale projecten vormgegeven. Toch vond ik het interessant om een installatie, of bijna een set, te bouwen en ben ik de uitdaging aangegaan. Toen kreeg ik te horen dat mijn project geselecteerd was door Het Entrepot voor hun samenwerking met Triënnale Brugge 2024. Zodra mijn eerste tekening klaar was, ging ik langs bij een goeie vriend, Louwies Pitteljon. Hij studeert bijna af als architect en ik vroeg hem of dit project überhaupt mogelijk was. Louwies maakte voor mij de technische tekeningen en zo ben ik heel ambitieus aan de slag gegaan.”
“Ik schreef er toen direct een theaterstuk en videokunstwerk over. Zo heb ik het uiteindelijke podium en de set laten bouwen door Amber Vanbossel en Robbe Nuytens. Daarnaast liet ik ook een dans maken, gechoreografeerd door Emiel Vandenberghe, samen met Paul Calderone en Louiz Rodrigues. Dit gebeurde allemaal in een tijdspanne van een jaar, van de selectie tot nu.”
“Naast de werking met de internationale kunstenaars, werkt Triënnale Brugge ook telkens samen met cultuurhuizen binnen de stad. De Republiek, Cultuurcentrum Brugge en Het Entrepot hebben een eigen agenda en zij delen het platform qua communicatie en route. Het Entrepot cureerde mij om mijn project uit te werken tijdens het festival, op mijn eigen locatie: Buiten Smedenvest 1. Dat is het oude stapelhuis, de vroegere boerenbond met als laatste functie een kostuumatelier. In september kreeg ik te horen dat deze plaats vrij kwam en ben ik van daaruit het hele scenario beginnen hervormen. Ik keek wat mogelijk was qua middelen binnen de stad en bouwde er de installatie, onder de titel ‘Exeunt Omnes’. In de eerste fase mik ik op een ‘work in progress’.”
“Dat ‘work in progress’, van half april tot begin juli, houdt in dat mensen komen meevolgen en spreken met mij en elkaar, als een soort ontmoetingsplek. Op die manier wil ik niet enkel voor mezelf een platform bieden, maar ook voor collega-kunstenaars in Brugge of Vlaanderen, waardoor we het geheel samen vormgeven. Begin juli mik ik op een heropening waarbij er een grote kunsttentoonstelling ontstaat van 30 kunstenaars die ik heb gecureerd tijdens de voorgaande periode. Zij krijgen de kans zich te verdiepen in artistieke vormen waar ze misschien minder vertrouwd mee zijn. Zo hoop ik dus ook een soort arena aan verschillende kunstdisciplines te creëren. Het is uiteindelijk ook begonnen met mij, gespecialiseerd in video, die uit mijn comfortzone trad en een installatie uittekende.”
“Daarnaast wordt het een ‘work in progress’ tot aan de zomer, omdat het niet evident is om zo’n groot project zomaar in je eentje op poten te zetten. Er zijn heel wat obstakels waar je tegen botst vooraleer je het kan realiseren. Ik leerde subsidiedossiers schrijven en hoe ik mijn netwerk het beste kon gebruiken. Gelukkig kreeg ik veel hulp van kunstenaars en vrienden rondom mij, maar ik vind het nog steeds belangrijk dat deze worden vergoed. Het zijn voornamelijk vrienden en kennissen die ik heb ontmoet tijdens mijn ontplooiing. Ik probeer telkens een uitdaging te zoeken voor die mensen. Zo hoop ik aan al die kunstenaars de uitdaging en de middelen te kunnen geven om een eigen audiovisueel werk neer te zetten.”
Hoe ging je te werk tijdens de zoektocht naar artistieke kandidaten?
“Ik ben eerst vertrokken vanuit lokale kunstenaars, kunstenaars binnen Vlaanderen, jong en oud, die allemaal hun eigen technieken hebben. De werken liggen op de rand van traditionele technieken, maar leven in de moderne tijd. Soms lijkt het heel speels of simpel maar het blijft wel de kwaliteit die je kan verwachten van kunst. Dat vond ik heel spectaculair. Ze hebben allemaal hun eigen verhaal en boodschap waar ik rekening mee heb proberen houden. Vanuit die lokale kunstenaars ben ik dan vertrokken om te kijken welke internationale, soms meer gekende, gerenommeerde kunstenaars hen kunnen complementeren. Dat contrast tussen een lokale held en een internationale ‘celebrity’, en deze te gaan combineren, is superinteressant. Het past ook allemaal binnen de ruimte van De Bond en bij die installatie. Dus zo ben ik uiteindelijk aan 30 kunstenaars geraakt. De curatie zag ik als een bloemstuk waarbij ik overal bloemen ga plukken, en ze zo samenstel dat ze een geheel gaan vormen en samen kunnen bloeien.”
“De curatie zag ik als een bloemstuk waarbij ik overal bloemen ga plukken, en ze zo samenstel dat ze een geheel gaan vormen en samen kunnen bloeien.”
“Er zit zoveel potentieel binnen deze sector en dat mogen we niet onderschatten. Ik merk als ik subsidies aanvraag dat er, zonder bedrijven te noemen, eigenlijk eerlijk wordt gezegd tegen mij dat ze liever bij iets standvastig blijven, zoals sport. Ik geloof dat volledig. Daar verschiet je niet van, maar wat niet onderschat mag worden is het publiek van kunst. Hoe gefocust zij zijn op die kijkervaring en dat ze wel effectief kijken naar alles wat passeert.”
“Een financieel plan opstellen is niet altijd even evident, maar de stad kwam daar deels tussenbeide. Ik had nooit gedacht dat mijn artistieke job 80% schrijven en lezen zou zijn. Er moet een positief domino-effect gecreëerd worden waarbij er één partner ‘ja’ zegt en de anderen volgen. Uiteindelijk willen de meeste mensen er op het einde in springen, omdat dan het meeste publiek het project gezien heeft. Het is niet evident om de eerste takken van je vlot te vinden, om het zo te zeggen. Het proces van dit project toonde aan dat je tijd nodig hebt om alles te realiseren. Je hoort soms van films die zeven jaar nodig hebben en nu begrijp ik dat. Ik denk dat ik wel genoeg geloof in mezelf dat ik dat kan realiseren, maar ook kritisch kan zijn.”
Zit er een rode draad in dit artistiek project?
“Ja, ten eerste beginnen we bij de thematiek van Triënnale Brugge zelf, ‘Spaces of Possibility’. Dat zegt op zich al veel, maar dat zegt ook iets heel specifiek. Het is een plek om kansen te geven, vandaar dat ik het platform wil aanbieden. Voor mijzelf gaat het meer over geestelijke gezondheid binnen artistieke praktijken. Hoe kan je reflecteren op je eigen mentale ruimte en probeer je dat te communiceren aan de kijker tijdens de kijkervaring? Hoe doe je dat juist voor jezelf, maar ook voor de kijker en wanneer ga je daar goed mee om?”
“Ik wil deze thematiek ook meegeven in workshops en lezingen. Je krijgt er antwoorden op vragen zoals ‘Wanneer gebruik je kunst als tool, wanneer gebruik je dat als therapie en vooral, wanneer kan het foutlopen?’. Vincent Van Gogh is maar een van de bekendste namen om te noemen. Je hebt er ook in Vlaanderen, zoals Herman Brood, die dat allemaal uitten in hun eigen werk en dan het leven lieten slijten. Dat is volgens mij geen gezonde manier om te gaan leven. Daar leg ik zelf de focus en gaan mijn theatervoorstelling en videokunstwerk over.”
Op welke manier ben je zelf verbonden met deze thematiek?
“Ik splitste mijn masteropleiding Film aan Sint-Lukas in Brussel op in twee jaar, omdat ik als maker niet goed wist wat ik aan het doen was. Ik wist niet goed wat mijn artistieke praktijk moest zijn of wat ik wou vertellen. Ik zit zelf midden in een medische diagnose over mijn eigen geestelijke gezondheid en dat was een super leerrijke ervaring. Ik woon op mezelf, samen met mijn vriendin en haar tweelingzus, en dat geeft opeens veel ruimte in je leefkader om te groeien. Ik vroeg me af hoe ik dit allemaal het beste kon vertalen.”
“Voor mij is het ook de kans om te tonen wat voor effect kunst op dit moment nog kan hebben. Wat kan het voor de kunstenaar zelf betekenen, welke invloed kan het hebben op, bijvoorbeeld, educatie en ook op de kijker zelf? Het is niet alleen maar tv-shows die personalities in de kijker zetten, maar dat kan ook verder gaan. En ik denk dat die verandering er wel al in zit bij de kijkers. Er wordt echt gekeken naar een artistieke waarde en educatieve waarde binnen kunst en cultuur tegenwoordig. Daar wil ik in meegaan, in die stroming.”
Welke belangrijke data staan er nog op het programma?
“Tussen 14 april en juli zijn er nog twee belangrijke avonden waar ik een collectief uitnodig. Zoals op 24 mei het Collectief Lief van Mira Keygnaert en Julie Hurte, die samen echt iets moois op poten zetten en mooie waardes en boodschappen binnen een project vormgeven en meegeven aan het publiek. Maar ook Dier Drie, Isa Opstaele en Lennart Lefever uit Gent, brengen op 14 juni hun eerste evenement in Brugge. Dat is superleuk om daarmee al te gaan duiden dat ‘At Rise of Curtain’ dit kan bieden aan het jong publiek of talent. De grafische vormgever Davy Denduyver en fotograaf Hans Borg zijn ook twee persoonlijke lokale helden, talenten en vrienden die mij persoonlijk de motivatie en inspiratie geven om door te zetten ondanks de obstakels.”
“We mikken en wensen voor dit project om uiteindelijk te eindigen in het Concertgebouw, met een slotceremonie. Dat stond al sinds het begin op onze agenda. Daar zouden we de dansvoorstelling in een versie van 40 minuten versie voorstellen, gebracht door choreografen Emiel, Paul en Louiz. Er is een voorprogramma in de Kamermuziekzaal voor een kleiner publiek.”
“Veel is nog niet zeker, dus het is moeilijk om zo'n dingen te vertellen of te gaan promoten. Wat er hopelijk wel komt is een bundel van het gehele traject, vanuit mijn point of view, die dan overgaat naar alle andere getuigenissen en boodschappen van de kunstenaars en collectieven in een publicatie. Die publicatie wordt door Borgerhoff & Lamberigts uitgegeven. Het zou de educatieve waarde van heel het project en van alle trajecten die daarin zitten bewaren. Het individu in elk traject daar laten vereeuwigen, dat vind ik supermooi. Maar het is dus wachten, werken en zoeken naar de juiste middelen. Momenteel werd er opnieuw ingediend om projectsubsidies te halen voor alles wat na deze ontwikkelingsfase/WIP komt. Ik hoop dat ik ondertussen aan het publiek kan bewijzen wat ontmoeting en potentieel grote artistieke projecten kunnen doen bloeien, en dat ik alle wensen kan waarmaken. 14 april 2024 wil ik alvast iedereen verwelkomen om de openbare start samen mee te maken en te blijven volgen hoe het project verloopt.”
Meer info over Brecht zijn project en de algemene programmatie vind je op www.triennalebrugge.be.
Tekst: Eva Vandendriessche. Foto's: Hans Borg.
Uit BLVRD Magazine editie #39.
